Trafik kazası sebebiyle maddi ve manevi tazminat davası, en az bir motorlu aracın karıştığı bir kazada ölüm, yaralanma gibi bedensel zararlar ile üçüncü kişilere ait malvarlıklarında meydana gelen zararlarının giderilmesi amacıyla zarara uğrayan kişiler tarafından trafik kazasında sorumluluğu bulunanlara karşı açılan bir tazminat davası türüdür. Trafik kazası tazminatı, uygulamada hem bedensel hem de malvarlığı zararlarını ifade etmek üzere kullanılmaktadır.
Trafik kazası sebebiyle tazminat davasının hukuki dayanağı, trafik kazasının Borçlar Kanunu 49. Maddesinde tanımlanmış olan bir haksız fiil sorumluluğu doğurmasıdır. Trafik kazasının hukuki nitelik açısından haksız fiil olmasının; zamanaşımı, mahkemenin yetkisi, tazminatın miktarı gibi pek çok konuda bazı neticeleri vardır.
Trafik kazası nedeniyle tazminat davası açılmadan önce, dava açma süresinin ne zaman başladığı ve sona erdiği dikkat edilmesi gereken en önemli konudur. Trafik kazasının meydana geldiği, yani haksız fiilin işlendiği gün, tazminat davası zamanaşımı süresi işlemeye başlar. Trafik kazalarında da tüm haksız fiillere uygulanan iki zamanaşımı süresinden hangisi davacının lehine ise, o zamanaşımı süresi uygulanır. Trafik kazasında borçlar kanunundan doğan haksız fiil genel zaman aşımı ve uzatılmış ceza zaman aşımı söz konusudur. Borçlar Kanunu’nun 60/2.maddesine göre, haksız eylemin aynı zamanda suç oluşturması durumunda “ tazminat davalarında uzamış ceza zamanaşımı” uygulanır.
Trafik Kazası Kaynaklı Tazminat Davasını Açma Hakkı Olanlar
1.Trafik kazasında yaralanma meydana gelmişse, yaralanan şahsın kendisi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Yaralanan kişi sakatlanma nedeniyle çalışma hayatı boyunca uğrayacağı işgücü kaybı nedeniyle maddi tazminat; trafik kazası nedeniyle uğradığı elem, keder ve üzüntü nedeniyle de manevi tazminat talep edebilir.
2.Trafik kazası nedeniyle ağır bedensel bir yaralanma vuku bulmuşsa, yaralanan kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı) da sadece “manevi tazminat davası” açabilirler (BK md.56). Yargıtay uygulamasında “ağır bedensel yaralanma”, yaralanan kişinin uzuv kaybı yaşaması veya hayati fonksiyonlarını yerine getirememesi olarak kabul edilmektedir. Örneğin; bir gözün kaybedilmesi, kol veya ayaklardan birinin kesilmesi vb. gibi haller ağır bedensel yaralanma olarak değerlendirilmektedir.
3.Ölümlü trafik kazalarında ise, ölenden yaşarken destek alan herkes maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Ölen evliyse eşi ve çocuklarına, bekar ise anne ve babasına destek verdiği karine olarak kabul edilir. Yani, bu kişilerin ölenin desteğinden yararlandıklarını ispat etmelerine gerek yoktur. Ölenin nişanlısı, amcası, dayısı vb. gibi herhangi bir yakınının trafik kazası nedeniyle tazminat (destekten yoksun kalma tazminatı) talep edebilmesi için ölen kişiden yaşarken destek aldığını ispatlaması gerekir.
Trafik Kazası Kaynaklı Tazminat Davasında Husumet Kimlere Yöneltilir?
Trafik kazası hukuki niteliği itibariyle haksız fiil olarak kabul edildiğinden, maddi ve manevi tazminat davası haksız fiil sorumlularına karşı açılır. Ancak, trafik kazalarında haksız fiili bizzat işleyenler dışında da tazminat sorumluları vardır. Trafik kazası neticesinde ölüm, yaralama veya herhangi bir malvarlığı zararı meydana gelmesi halinde aşağıdaki kişilere maddi ve manevi tazminat davası açılabilir:
1.Aracın Sürücüsü: Trafik kazasında kusurlu olan aracın sürücüsü aleyhine tazminat davası açılabilir (BK md.49).
2.Aracın Sahibi: Aracın sahibi (KTK md.3) kural olarak aracın işleteni olarak kabul edildiğinden trafik kazası nedeniyle tazminat sorumluluğu vardır (2918 sayılı KTK md.85/1).
3.Aracın İşleteni: Trafik kazasına karışan aracın işleteni de oluşan her türlü zarardan sorumlu olduğundan işletene de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir (2918 sayılı KTK md.85/1). Trafik tescil kayıtlarında aracın sahibi olarak gözüken kimse, aynı zamanda aracın işleteni olarak kabul edilir. Araç sahibi, aracın üzerinde fiili hakimiyeti bulunmadığını, araç için bir başkasının harcamalarda bulunduğunu veya araç üzerindeki ekonomik çıkarın bir başkasına ait olduğunu, işleten sıfatının bulunmadığını kanıtlayabilirse sorumluluktan kurtulabilir. Motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde; aracın işleteni meydana gelen zarardan sorumlu olur. Başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse de işleten olarak kabul edilir (HGK 2015/2890 karar).
4.Sigorta Şirketi: Trafik kazasına karışan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) veya poliçe kapsamına göre İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası (Kasko Sigortası) hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa, o sigorta şirketi de ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumludur (KTK md.91). Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının A-1.maddesine göre, sigortacı bu poliçede tanımlanan motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına sebebiyet vermesinden dolayı 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre işletene düşen hukuki sorumluluğu, zorunlu sigorta limitlerine kadar temin eder.
Ölümlü Trafik Kazası Tazminat Davasında Hangi Zararlar İstenebilir?
Ölümlü trafik kazası tazminat davası, maddi ve manevi tazminat davasının bir türüdür. Ölümlü trafik kazaları nedeniyle açılan tazminat davalarında tazminat sorumlularından aşağıdaki zararlar talep edilebilir (BK md.53):
1.Ölenin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, kardeşler, nişanlı) ölüm neticesinde duydukları elem, acı ve ızdırap duyguları nedeniyle manevi tazminat talep edebilirler.
2.Ölenin her türlü cenaze gideri,
3.Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri,
4.Trafik kazasında ölen kişinin yakınları (anne, baba, eş, çocuklar, nişanlı veya destek verdiği herhangi bir kişi) kaza nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilirler. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölenin hayat boyu desteğinden mahrum kalan kişilerin açtığı bir maddi tazminat davası türüdür. Destekten yoksun kalanlar, muhtemel destek süresi boyunca ölenden elde edecekleri mali menfaati tazminat sorumlularından talep edebilir.
1,681 total views, 1 views today
Kimdir?
Adana doğumlu. İlköğretimini Adana’da, lise eğitimini ise Balıkesir Çok Programlı Astsubay Hazırlama Okulu’ nda tamamlamıştır. Kara Havacılık Okulu’ ndaki temel eğitimini müteakip uçak helikopter teknisyeni astsubay olarak Malatya’da göreve başlamıştır. 1999-2004 yılları arasında Malatya’ da, 2004-2013 yılları arasında Ankara’ da değişik birliklerde görev yapmıştır. Atanmış birliğinin dışında geçici görevlendirmelerle hemen hemen tüm yurtta özveri ile çalışmıştır. Askerlik görevi sırasında okumakta olduğu Yakındoğu Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ nden (burslu) 2007 yılında mezun olmuştur. Zorunlu hizmet yükümlüğünün sona ermesini müteakip 02.01.2013 Tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’nden istifa etmiştir. Profesyonel askerlik hayatında statü hukukuna inat bir çok emsal niteliğinde kararın alınması için mücadele etmiş ve muvaffak olmuştur. Bu kararların bir kaçı sitemizde yargı kararları başlığı altında sunulmuştur.
Avukat Mehmet Erkan AKKUŞ Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ nde Kamu Hukuku dalında yüksek lisans eğitimini tamamlamış ve halen Anadolu Üniversitesi Felsefe Bölümünde lisans eğitimine devam etmektedir. Aynı zamanda Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği Hukuk Komisyonu Başkanıdır.
Çalışmaları:
Adil Yargılanma Hakkı Bakımından Askeri Ceza Yargısı Yüksek Lisans Tezi
Gelecek Yüzyıl dergisinde sürekli yayımlanan ve hukuki konularda yazılmış olan makaleleri
Habertürk ve Milliyet Gazetelerinde yayımlanan makaleleri